«Πρέπει να είσαι ένα είδος «καλλιτέχνη», καλλιτέχνης και ακτιβιστής ταυτόχρονα». «Και πιστεύω ότι αυτό είναι το καθήκον της τέχνης: να λέει αυτό που οι άλλοι άνθρωποι δεν θέλουν να πουν. Πείτε δυνατά αυτό που οι άλλοι δεν θέλουν να πουν.” – eL Seed / Καλλιτέχνης Calligraffiti, Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, Συνέντευξη 2012
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ πώς ή τι είναι η ανάμνηση; Οι αναμνήσεις αναφέρονται σε μια ψυχολογική διαδικασία που αποκτά, αποθηκεύει, διατηρεί και αργότερα ανακτά πληροφορίες, δημιουργεί συνθήκες που επηρεάζουν την ποιότητα της ζωής μας, την ικανότητά μας να ζούμε και να μαθαίνουμε. Αυτό μας κάνει εξαιρετικά όντα στη γη. Μια από τις πιο όμορφες αναμνήσεις μου ήταν η εποχή που κόντεψα να πνιγώ στη θάλασσα. Ο Ειρηνικός Ωκεανός για την ακρίβεια, έχουν περάσει σχεδόν δεκαπέντε χρόνια και θυμάμαι όπως ήταν χθες, πώς η βάρκα του πατέρα μου λικνιζόταν από τη μια πλευρά στην άλλη καθώς ένα τεράστιο κύμα μας χτυπούσε από τα δεξιά. Είδα ένα από τα μέλη του πληρώματος του να με δείχνει ενώ ούρλιαζε ¨πέφτει.¨ Νιώθω ακόμα το χέρι του πατέρα μου, να πιάνει σφιχτά το χέρι μου. Εκείνη τη στιγμή κοίταξα μόνο τα καστανά μάτια του και τα λαμπερά του μαλλιά, δεν φοβήθηκα, ήξερα ότι με έπιασε, αλλά αυτό που ήταν τρομακτικό ήταν αυτό που ακολούθησε.
Γεννημένος και μεγαλωμένος σε μια τριτοκοσμική χώρα (Γουατεμάλα) έρχεται με τις προκλήσεις της. Διαφθορά, φτώχεια, έλλειψη εκπαίδευσης, εμπορία ανθρώπων, ναρκωτικά μεταξύ άλλων. Αισθανόμαστε σαν να βρισκόμαστε μέσα σε ένα μηχάνημα με νύχια arcade, περιμένοντας να μας διαλέξουν και να μας μεταφέρουν σε ένα καλύτερο μέρος. Αλλά αυτοί που μένουν, παλεύουμε. με τιμή, μόρφωση και εντός του νόμου.
Ήμασταν λοιπόν εκεί, στη θάλασσα με τον πατέρα μου και το πλήρωμά του, συνολικά, ήμασταν πέντε ψυχές στη θάλασσα. Καθώς το σκάφος έπλεε, ο ήλιος είχε σχεδόν καθίσει και έπρεπε να επιστρέψουμε στην ακτή. Τότε είδαμε στο βάθος τρεις αιωρούμενους καλυμμένους κουβάδες, δεμένους με ένα σχοινί. Μας ήταν φανερό ότι περίμεναν να τους πάρουν, ο φόβος ήρθε ανάμεσά μας, καθώς ξέραμε ότι δεν ήμασταν μόνοι στη θάλασσα, ο φόβος του θανάτου. Κοίταξα ξανά τα μάτια του πατέρα μου, αυτή τη φορά, καθώς έδωσε εντολή να επιστρέψουμε όσο πιο γρήγορα μπορούσαμε στην ακτή, αλλά τρόμαξα. Ήξερα ότι αν συναντούσαμε όποιον έφτανε για τους κουβάδες, αυτό ήταν το τέλος για όλους μας. Για κάποιο λόγο αυτή η ανάμνηση σκάει στο μυαλό μου από καιρό σε καιρό. Σήμερα όλα τα μέλη του πληρώματος έχουν πεθάνει, συμπεριλαμβανομένου του πατέρα μου, και το σκάφος του δεν επέστρεψε ποτέ στη θάλασσα. Αυτή η ανάμνηση φαινόταν σαν μια αιωνιότητα, αλλά ήταν μόνο μερικές ώρες. Δεν μπορώ να φανταστώ τον φόβο που αντιμετωπίζουν οι άλλοι άνθρωποι καθημερινά στην κοινότητά τους όπου τα ναρκωτικά κυριαρχούσαν τα πρωινά, τα μεσημέρια και τα βράδια τους.
Το γκράφιτι έχει γίνει ένας τρόπος συμβολισμού των αναμνήσεων ενός πολιτισμού ή ενός τόπου, φέρνοντας ένα εντελώς άλλο νόημα στο ρητό: ¨Αν αυτοί οι τοίχοι μπορούσαν να μιλήσουν¨. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως σύγχρονη ποίηση. Η Comuna 13 στο Μεντεγίν της Κολομβίας είναι μια γειτονιά που έχει αλλάξει ριζικά, χάρη στα κοινωνικά και κυβερνητικά προγράμματα. Ήταν κάποτε γνωστή ως η πιο επικίνδυνη γειτονιά της Κολομβίας για το έγκλημα και τη διακίνηση ναρκωτικών (ψευδώνυμο: το λίκνο του Πάμπλο Εσκομπάρ). Το περιοδικό Times το ανακήρυξε ως το πιο επικίνδυνο μέρος στον κόσμο στα τέλη της δεκαετίας του ’80. Οι πλαγιές και το βάθος του συνέβαλαν στο γεγονός ότι οι κάτοικοί του δυσκολεύονταν να εγκαταλείψουν το δήμο για να αναζητήσουν καλύτερες ευκαιρίες εργασίας. Ήταν πιο εύκολο να μείνεις και να εργαστείς στον ίδιο εγκληματικό κύκλο του δήμου παρά να αναζητήσεις ευκαιρίες εργασίας έξω από αυτόν. Οι κάτοικοι δεν είχαν πόρους, χωρίς σχεδόν καμία εκπαίδευση ή προοπτικές εργασίας, οι άνθρωποι στράφηκαν σε συμμορίες και ναρκωτικά για χρήματα. Ήταν ένα μέρος χωρίς χρώμα, όπου οι πυροβολισμοί και τα πτώματα εξομαλύνονταν.
Μέχρι το έτος 2002 που η κυβέρνηση της Κολομβίας εφάρμοσε την Επιχείρηση Orión για να πάρει τον έλεγχο του δήμου, αυτή η επιχείρηση κράτησε μήνες και πολλοί κάτοικοι έχασαν τη ζωή τους. Σήμερα είναι ένα εντελώς άλλο κεφάλαιο για το Comuna 13, τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχει γίνει μέρος της κυρίαρχης κουλτούρας της Κολομβίας, χάρη στην αστική επιρροή. Το γκράφιτι έχει αντικαταστήσει την έλλειψη χρώματος που είχαν οι τοίχοι του και έχει προωθήσει ενεργά τους καλλιτέχνες να συνεργαστούν για να το χτίσουν. Σήμερα, η Κολομβία έχει εισαγάγει νομοθεσία που στοχεύει στην προώθηση της πρακτικής του γκράφιτι, επειδή έχει δείξει ότι αυτό το είδος τέχνης βελτιώνει τη ζωή των ανθρώπων γύρω της, ως εκ τούτου, ως πηγή υπερηφάνειας του πολίτη, δεν απορρίπτεται πλέον ούτε θεωρείται ως βανδαλισμός. Αυτό δίνει τη δυνατότητα σε κοινότητες όπως το Comuna 13 να αφηγηθούν τις αναμνήσεις, το παρελθόν και το μέλλον τους μέσω γκράφιτι από τους τοπικούς καλλιτέχνες τους. Υπάρχουν πολλοί καλλιτέχνες γκράφιτι που είναι μέρος του Comuna 13, όπως:
Chota_13, έχει τη δική του γκαλερί τέχνης στην Comuna και τον MariodelBarrio13 που με περηφάνια γεννήθηκε και μεγάλωσε στο δήμο επίσης.
Το Comuna 13 έχει ωραιοποιηθεί από γκράφιτι, έχει χορευτικά προγράμματα για νέους όπως το hip hop και το breakdance, καθιστώντας το μοναδικό. Έχει κερδίσει βραβείο από το Urban Land Institute και τη Wall Street Journal για την πιο καινοτόμο πόλη του κόσμου. Διαθέτει έξι ηλεκτρικές σκάλες και ένα σύστημα τελεφερίκ που βοηθά τους κατοίκους και τους επισκέπτες του να ανέβουν τους λόφους μέσα σε λίγα λεπτά, πριν από αυτό χρειάστηκαν ώρες για να διασχίσουν τον δήμο. Καθώς ταξιδεύετε στην Comuna 13, μπορείτε να θαυμάσετε όλες τις τοιχογραφίες που είναι γεμάτες με μεταφορές του παρελθόντος της, αναμνήσεις που οι κάτοικοί της δεν θέλουν να ξεχάσουν. Διαμορφώνοντας έτσι το φαινόμενο του ¨καλλιτέχνη¨.
Ενα καλλιτέχνης σύμφωνα με τον καλλιγραφίτη καλλιτέχνη eL Seed, είναι καλλιτέχνης και ακτιβιστής ταυτόχρονα, που εκφράζει και λέει αυτό που οι άλλοι άνθρωποι δεν θέλουν να πουν. Η ανάμνηση του παρελθόντος από τους κατοίκους της Comuna 13 δημιούργησε μόνο ποιότητα ζωής για αυτούς, φέρνοντας το εμπόριο στον δήμο, όπου οι κάτοικοι και οι επισκέπτες του αισθάνονται έμπνευση και τιμή να το επισκεφτούν.
Ίσως κάποιες αναμνήσεις που δεν είναι τόσο ευχάριστες για εμάς θα πρέπει να ξεπηδήσουν στο μυαλό μας για ένα ή δύο λεπτά, μπορεί απλώς να μας φέρουν δημιουργικότητα και ειρήνη με το παρελθόν και τα μέρη που ονομάζουμε σπίτι.
Εγγραφείτε στο Newsletter μας
Μην χάσετε την επόμενη εκδήλωση Meeting of Styles.
